Jeffrey Marshall Webster, The Physics of Spinoza’s God, 2023 (Eigen beheer, Amazon) - € 156/11/2023
Ik kom op het spoor van een essay van ene Jeffrey Marshall Webster. De titel van zijn werkstuk is goed gekozen: Fysica én Spinoza... je komt meteen uit op Einstein die, zoals alle Spinoza-adepten weten, zijn ‘geloof in de God van Spinoza’ schriftelijk bekende. De al te stellige ondertitel van het essay kan ik evenwel niet ernstig nemen... maar omdat het over onze filosoof gaat en ook fysica/astrofysica mij boeien, bestel ik gauw die nieuwe ‘Spinoza-publicatie’ bij Amazon. ‘s Anderendaags schuift de postbode het in mijn bus. Het is een dun ding van 103 bladzijden, gezet in grote letter, door de auteur uitgegeven in eigen beheer en (nogal slordig) gedrukt door Kindle, de ‘uitgeverij’ van Amazon. Het achterplat leert mij dat de auteur Amerikaan is, één van de ca. 30.000 inwoners van de katoenstad Statesboro, gelegen in het zuidoosten van de conservatieve staat Georgia en eruit ziet als een cowboy. Het Wereldwijd Web geeft geen bruikbare informatie over deze Webster... ben ik eraan voor het geld en de moeite? Dat zal ik alleen maar aan de weet komen als ik Websters boekje uitlees. Ik merk al vlug dat de auteur beslagen is in fysica en ook vertrouwd met de geschiedenis van de Westerse filosofie. Een goede aanzet om verder te lezen. Websters ‘verklaring van het universum’ neemt zowat 16 hoofdstukjes en 80 blz. in beslag. Vervolgens rondt hij zijn essay af met een Appendix-Science, een inventaris van alle fysica-leerstukken die zijn uiteenzetting moeten funderen. Ik word in vlot leesbare taal geïnformeerd over de spectaculaire ontwikkelingen van de fysica sinds pakweg 1900 en over recente hypotheses over aspecten van het ontstaan en de evolutie van het universum. De auteur is in dit verband geen voorstander van de ’Standaard-theorie’ die de Big Bang blijft accepteren als oorsprong van het universum, hoewel die theorie bij herhaling diende aangepast met nieuwe hypotheses om ze overeind te houden. Webster prefereert de Continuous Creation Theory en de Space Resonance Theory (Milo Wolff) o.a. omdat beide theorieën natuurkundig kunnen worden verklaard door het bestaan aan te nemen van Zero-Point Energy. Over de eerstgenoemde theorie hebben we het zo meteen, de tweede stelt dat simultane verschijnselen elkaar kunnen beïnvloeden op een niet-causale wijze. (Beide theorieën activeren een Spinoza-knipperlichtje...) Zero-point Energy (voortaan afgekort als ZPE) is de hoeksteen van Websters ‘verklaring van het universum’ omdat die volgens hem, ook de dynamiek van het universum kan verklaren via het ‘opduiken’ (Emergence Theory) van fysische verschijnselen in het veld van die ZPE. ZPE kan worden gedefinieerd als de kleinst mogelijke energietoestand van een atoom of van een molecule. Het concept werd door de Duitse fysicus Max Planck in 1900 ontwikkeld en Duitse fysici noemden het Nullpunktsenergie. Nulpunt-fysici beweren dat de ruimte van het universum geen vacuum (leegte) is maar wel een uitermate dicht plenum van nulpuntenergie. Ze waren met die theorie in staat om tal van onverklaarbare problemen op te lossen die zich manifesteerden in andere onderzoeksdomeinen van de fysica. De NPE-hypothese won daardoor aan geloofwaardigheid en kende behoorlijk wat bijval. Aan de hand van een aantal recente natuurkundige theorieën kan, aldus Webster, worden verklaard hoe energie, hier ZPE, zichzelf organiseert tot steeds complexer configuraties van materie én intelligentie die in tijd, ruimte en mogelijkheden oneindig zijn. De auteur legt in zijn essay ook de nadruk op de mogelijkheid om ZPE ‘af te tappen’. Oneindige energie, communiceren en reizen tegen een snelheid die minimum twintig miljoen keer de snelheid van het licht bedraagt, behoren dan volgens de auteur, tot de mogelijkheden. Hij wordt er zowaar euforisch van: ‘An unlimited supply of incredibly cheap, clean energy: what will this mean for the world? An explosion of economic activity never seen before; a much cleaner planet; and certain political and economic realignments when nations that depend on oil exports for their wealth and power see their main resource plummet in value, and nations that possess that ability to extract zero-point energy see their wealth and power soar. But there is a downside to zero-point energy. In the wrong hands it could power a doomsday weapon.’ (blz. 54) Hier komt een onfris aapje uit de mouw van Webster: het is de taak van de USA, zo meent hij, om de machtigste natie van de planeet te zijn ‘én te blijven om kwaadgezinde naties onder controle te houden en de wereld van de ondergang te redden’: onverbloemd supernationalisme en white supremacy ideology... En verder, of die energie-tap mogelijk is wordt door vele fysici zeer betwijfeld. Voor Science fiction-auteurs werd de droom van ‘zero-punt-energie tappen’ uit een vaatje dat nooit leeg geraakt een dankbaar gegeven om er hun verhalen aan op te hangen. Een tweede belangrijk ingrediënt in Websters ’verklaring van het universum’ is een variant van de Intelligent Design-hypothese (ID). De auteur noemt op blz. 93 van zijn Appendix ID een taboo to the scientific elite, maar hij blijft er zelf een voorstander van. Voor aanhangers van ID is een verklaring van het universum niet denkbaar zonder de tussenkomst van een Super-Intelligentie. Biologen en fysici zien overal de bewijzen van ID, beweert de auteur, en zijn wetenschappelijk nu op het punt gekomen om de ware natuur van de Designer te achterhalen: die ‘Intelligente Ontwerper’ wordt nu begrepen als de bewaker en de fine tuner van het natuurkundig proces dat erop was gericht om de finaliteit van carbon based life mogelijk te maken, zo Webster. (Alweer een Spinoza-knipperlichtje). Ik heb nu al meer dan de helft van het essay gelezen en vraag me af wanneer Spinoza dit verhaal zal binnenstappen... Wel, die verschijnt als een deus ex machina in het voorlaatste hoofdstukje, op bladzijde 71. Het overgrote deel van dat hoofdstuk wordt door Webster opgevuld met biografische gegevens over onze filosoof, en dan brengt hij de door de ZPE gegenereerde materie en geest in verband met de substantie zoals Spinoza die begreep. Zijn al te bondige en vooral zijn onvolledige uitleg doet vermoeden dat hij Spinoza’s metafysica maar oppervlakkig kent, want Webster heeft ook niet in de gaten dat de Intelligent Design Hypothese helemaal niet spoort met de filosofie van Spinoza, vooral niet omdat die via een achterpoort weer een transcendent scheppende God binnenhaalt. Ook de Resonance Theory die de causaliteit op de tocht zet, is een aanfluiting van de diepste overtuiging van de Meester.. Ik ga landen: ondanks de knipperlichtjes kan ik de lectuur van het essay van de ‘Bible Belter’ uit Statesboro Georgia niet echt afraden. Zijn essay is een mix van wetenschap en science fiction, overgoten met een filosofisch sausje. Maar, ook al ben je het niet eens met bepaalde posities in de tekst van een auteur, je leert altijd wel iets bij: Webster gaf mij een heldere herhalingsles in de geschiedenis van de moderne fysica/astrofysica en bovendien leerde hij mij dat astrofysica, ook al is het een ‘exacte’ wetenschap, een grabbelton is van hypotheses waarvan de vaders elkaar even heftig bekampen als de hypothesen-bouwers in de humane (verre van exacte) wetenschappen. En, weet je, sci-fi is best een leuk literair genre. Willy Schuermans 6.11.2023 See: English version |
AuteurWilly Schuermans (...) uitgaande van den gezonden stelregel, dat men zich niet boven SPINOZA verheven moet achten voor en aleer men hem begrepen heeft. Willem Meijer (1903) SKL (Spinoza kring Lier)
Platform voor de studie en de verspreiding van het gedachtegoed van Benedictus Spinoza (1632-1677) Doorzoek de hele blog alfabetisch op titels en persoonsnamen.
Categorieën
Alles
Foutje ontdekt in een blogbericht? Meld het op
[email protected] Mijn andere sites! |