Spinozakring Lier
  • Home
    • Spinozakenners van vroeger >
      • Harold Foster Hallett
    • Spinozakenners van nu
    • English contributions >
      • Webster_PhysicsOfSpinoza
      • Spinozahuis Voorburg
  • Leven
    • Europa in de 17de eeuw
    • Amsterdam >
      • Jodenvervolging in Spanje en Portugal
      • De Latijnse school >
        • Frans van den Enden - Biografie
      • Spinoza's talenknobbel
      • Kruispunt van Oost en West
    • Baruch de outcast >
      • Tekst van de ban
      • Placaet van 1674
      • Placaet van 1678
    • Rijnsburg
    • 's Gravenhage
    • Spinoza's vrienden
    • De dood van Spinoza
    • Vroege biografen >
      • Jarig Jelles >
        • Voorreden Jarig Jelles
      • Jean-Maximilien Lucas >
        • Lucas' biografie van Spinoza
      • Johannes Colerus >
        • Colerus' biografie van Spinoza
      • Pierre Bayle >
        • Bayles biografie van Spinoza 1820
        • Bayles biografie vertaling 1697
  • Geschriften
    • TIE
    • KV >
      • KV I.1
      • KV I.2
    • PPCM
    • TTP >
      • TTP_350jaar
    • TP >
      • TP 01
      • TP 02
      • TP 03
      • TP 04
      • TP 05
      • TP 06
      • TP 07
      • TP 08
      • TP 09
      • TP 10
      • TP 11
      • Dubieuze passus in TP
    • E >
      • De korte Ethica >
        • Korte Ethica I
        • Korte Ethica II
        • Korte Ethica III
        • Korte Ethica IV
        • Korte Ethica V
      • Lezend in de Ethica - Overzicht >
        • God of materie?
        • Spinoza’s filosofie dient het leven
        • Ethica I, aanhangsel
      • Ethica handgeleid >
        • E_hgl_1
        • E_hgl_2
        • E_hgl_3
        • E_hgl_4
        • E_hgl_5
        • E_hgl_leestips
        • E_hgl_Passieleer
    • EP >
      • 1 korte verhandeling over God etc
      • 2 nieuwe brief-autograaf
      • 3 Vaticaans manuscript Ethica
    • NS - Voorreeden >
      • NS_VR01
      • NS_VR02
      • NS_VR03
      • NS_VR04
      • NS_VR05
      • NS_VR06
      • NS_VR07
      • NS_VR08
      • NS_VR09
      • NS_VR10
      • NS_VR11
      • NS_VR12
      • NS_VR13
      • NS_VR14
      • NS_VR15
      • NS_VR16
      • NS_VR17
      • NS_VR18
      • NS_VR19
      • NS_VR20
      • NS_VR21
      • NS_VR22
      • NS_VR23
      • NS_VR24
      • NS_VR25
      • NS_VR26
      • NS_VR27
      • NS_VR28
      • NS_VR29
      • NS_VR30
      • NS_VR31
      • NS_VR32
      • NS_VR33
      • NS_VR34
      • NS_VR35
      • NS_VR36
      • NS_VR37
      • NS_VR38
      • NS_VR39
      • NS_VR40
      • NS_VR41
      • NS_VR42
      • NS_VR43
  • Filosofie
    • Aan de lezer
    • Filosofische vooronderstellingen
    • Ethica
    • Ordine geometrico demonstrata
    • Metafysica
  • Blog
    • Blogindex
  • Lezen
    • Omtrent Spinoza >
      • Tolstoi en Spinoza
      • Spinoza en schriftvervalsing
      • Ieder zijn Spinoza
      • Mijn avontuur met het Operaportret
      • Over de twee Spinoza's
      • Brevieren... in Spinoza
      • Boeken die het leven veranderen?
      • Spinoza-light
      • De bronzen denker aan de Paviljoensgracht in den Haag
      • Spinoza en de Schone Letteren
      • Benjamin DeCasseres
      • Theun de Vries over Spinoza
      • De ethiek van Robert Misrahi in het spoor van Spinoza
      • Spinoza's Lieux de mémoire
      • De tekstdoolhof van Pierre Bayle
      • Vermeer en Spinoza
      • Gérard de Nerval, romantische naturalist
      • Graaf Stanislaus von Dunin-Borkowski S.J., Spinoza-pionier
      • Lord Bertrand Russell
      • Harold Foster Hallett (1886-1966)
      • Het dodenmasker van Spinoza...?
      • De Wereldbibliotheek en Spinoza
      • Spinoza en het humanisme
      • In memoriam Robert Misrahi
    • Bibliografie en links
    • De interlineaire Spinoza >
      • ILS_TIE
      • ILS-E
      • ILS-CGLH
  • Bibliofilie
  • Kalender/Contact

Nagelate schriften - Voorreeden
bladzijde 6 (welke)

Foto
<< pagina 5
Foto

…
III. Dat hij is en werkt vanuit de noodzakelijkheid van zijn natuur.
IV. Dat hij de vrije oorzaak van alle dingen is en dat alle dingen in hem zijn, en in die mate van hem afhangen, dat ze niet zonder hem kunnen zijn, noch begrepen worden.
V. Ten slotte dat alle dingen door God vooraf bepaald zijn, niet uit vrijheid van wil of uit volstrekt  welbehagen, maar uit zijn volstrekte natuur of oneindig vermogen.
 
Wat de bezwaren betreft, die door sommigen tegen zijn Tractatus Theologico-Politicus of Godgeleerde Staatkundige Verhandeling geopperd zijn, te weten dat de schrijver God en de natuur samensmelt of als een en hetzelfde beschouwt (zoals zij beweren) en de onvermijdelijke noodzakelijkheid van alle dingen of gebeurtenissen, daar antwoordt hij in zijn eenentwintigste brief aan de heer H. Oldenburg op als volgt: Ik stel dat God de immanente oorzaak is van alle dingen en niet (zoals men zegt) de transcendente. Ik zeg en bevestig met Paulus, en misschien ook wel met alle oude wijsgeren, hoewel op een andere wijze, ja, ik zou ook durven zeggen met alle oude Hebreeërs, voor zover men uit enige overleveringen – hoe vaak die ook vervalst zijn – kan begrijpen dat alle dingen in God zijn en in God bewogen worden.
Op het tweede bezwaar antwoordt hij voorts in de drieëntwintigste brief aan dezelfde heer H. Oldenburg: Ik zal hier in weinig woorden verklaren op …
Foto
pagina 7 >>

§ 1 Toelichting

(...) een vrije oorzaak van alle dingen (...): God is niet veroorzaakt en zelf oorzaak van al wat bestaat.

(...) niet uit vrijheit van wil, of uit volstrekt welbehagen (...): alle dingen (= al wat bestaat) vloeit direct voort uit de natuur van God. Het bestaan der dingen wortelt dus niet in een goddelijke wilsbeschikking of in een goddelijk goed-achten. 

§ 2 Toelichting

(…) d’ eenëntwintigste brief (…): in moderne edities betreft het brief 73, geschreven in Den Haag, wellicht omtrent 1 december 1675.
​

(…) de Heer H. Oldenburg (… ): Heinrich (Henry) Oldenburg (1620 (?)-1677) werd in Bremen geboren. Hij verbleef een groot deel van zijn leven in Engeland. Hij was theoloog van opleiding maar had veel belangstelling voor natuurwetenschappen. Oldenburg werd secretaris van de Londense ‘Royal Society’, academie voor wetenschappen, die in 1660 door de Engelse koning Karel II was opgericht. In 1661 ontmoette Oldenburg Spinoza in Rijnsburg en correspondeerde nadien met hem. 

§ 3 Toelichting

(…) in de drieëntwintigste Brief (…): in moderne edities betreft het brief 75, geschreven in Den Haag, wellicht omtrent 1 januari 1676.

Foto
<< pagina 5
Foto
Titelpagina
Foto
pagina 7 >>

Powered by Create your own unique website with customizable templates.
  • Home
    • Spinozakenners van vroeger >
      • Harold Foster Hallett
    • Spinozakenners van nu
    • English contributions >
      • Webster_PhysicsOfSpinoza
      • Spinozahuis Voorburg
  • Leven
    • Europa in de 17de eeuw
    • Amsterdam >
      • Jodenvervolging in Spanje en Portugal
      • De Latijnse school >
        • Frans van den Enden - Biografie
      • Spinoza's talenknobbel
      • Kruispunt van Oost en West
    • Baruch de outcast >
      • Tekst van de ban
      • Placaet van 1674
      • Placaet van 1678
    • Rijnsburg
    • 's Gravenhage
    • Spinoza's vrienden
    • De dood van Spinoza
    • Vroege biografen >
      • Jarig Jelles >
        • Voorreden Jarig Jelles
      • Jean-Maximilien Lucas >
        • Lucas' biografie van Spinoza
      • Johannes Colerus >
        • Colerus' biografie van Spinoza
      • Pierre Bayle >
        • Bayles biografie van Spinoza 1820
        • Bayles biografie vertaling 1697
  • Geschriften
    • TIE
    • KV >
      • KV I.1
      • KV I.2
    • PPCM
    • TTP >
      • TTP_350jaar
    • TP >
      • TP 01
      • TP 02
      • TP 03
      • TP 04
      • TP 05
      • TP 06
      • TP 07
      • TP 08
      • TP 09
      • TP 10
      • TP 11
      • Dubieuze passus in TP
    • E >
      • De korte Ethica >
        • Korte Ethica I
        • Korte Ethica II
        • Korte Ethica III
        • Korte Ethica IV
        • Korte Ethica V
      • Lezend in de Ethica - Overzicht >
        • God of materie?
        • Spinoza’s filosofie dient het leven
        • Ethica I, aanhangsel
      • Ethica handgeleid >
        • E_hgl_1
        • E_hgl_2
        • E_hgl_3
        • E_hgl_4
        • E_hgl_5
        • E_hgl_leestips
        • E_hgl_Passieleer
    • EP >
      • 1 korte verhandeling over God etc
      • 2 nieuwe brief-autograaf
      • 3 Vaticaans manuscript Ethica
    • NS - Voorreeden >
      • NS_VR01
      • NS_VR02
      • NS_VR03
      • NS_VR04
      • NS_VR05
      • NS_VR06
      • NS_VR07
      • NS_VR08
      • NS_VR09
      • NS_VR10
      • NS_VR11
      • NS_VR12
      • NS_VR13
      • NS_VR14
      • NS_VR15
      • NS_VR16
      • NS_VR17
      • NS_VR18
      • NS_VR19
      • NS_VR20
      • NS_VR21
      • NS_VR22
      • NS_VR23
      • NS_VR24
      • NS_VR25
      • NS_VR26
      • NS_VR27
      • NS_VR28
      • NS_VR29
      • NS_VR30
      • NS_VR31
      • NS_VR32
      • NS_VR33
      • NS_VR34
      • NS_VR35
      • NS_VR36
      • NS_VR37
      • NS_VR38
      • NS_VR39
      • NS_VR40
      • NS_VR41
      • NS_VR42
      • NS_VR43
  • Filosofie
    • Aan de lezer
    • Filosofische vooronderstellingen
    • Ethica
    • Ordine geometrico demonstrata
    • Metafysica
  • Blog
    • Blogindex
  • Lezen
    • Omtrent Spinoza >
      • Tolstoi en Spinoza
      • Spinoza en schriftvervalsing
      • Ieder zijn Spinoza
      • Mijn avontuur met het Operaportret
      • Over de twee Spinoza's
      • Brevieren... in Spinoza
      • Boeken die het leven veranderen?
      • Spinoza-light
      • De bronzen denker aan de Paviljoensgracht in den Haag
      • Spinoza en de Schone Letteren
      • Benjamin DeCasseres
      • Theun de Vries over Spinoza
      • De ethiek van Robert Misrahi in het spoor van Spinoza
      • Spinoza's Lieux de mémoire
      • De tekstdoolhof van Pierre Bayle
      • Vermeer en Spinoza
      • Gérard de Nerval, romantische naturalist
      • Graaf Stanislaus von Dunin-Borkowski S.J., Spinoza-pionier
      • Lord Bertrand Russell
      • Harold Foster Hallett (1886-1966)
      • Het dodenmasker van Spinoza...?
      • De Wereldbibliotheek en Spinoza
      • Spinoza en het humanisme
      • In memoriam Robert Misrahi
    • Bibliografie en links
    • De interlineaire Spinoza >
      • ILS_TIE
      • ILS-E
      • ILS-CGLH
  • Bibliofilie
  • Kalender/Contact