Collectie Matthys de Jongh - 324 bibliofiele werken van en over Spinoza
Zutphen is een gezellig Nederlands stadje in het Noordoosten van de provincie Gelderland en telt ongeveer 38.000 inwoners. Het ligt aan de IJssel, een vitale handelsader, die bewoners van deze middeleeuwse hanzestad in het verleden welvaart en rijkdom bracht. Een tiental torens in de stad getuigen nog van oude handelsglorie en bezorgden Zutphen de bijnaam ‘Torenstad’. Minder of niet bekend is dat Zutphen ook een Spinoza-connection heeft. Een dubbele nog wel.
1 De eerste heeft te maken met de Zutphense Sint-Walburgiskerk, die in de 16de eeuw haar huidige laat-gothische vorm kreeg. Daar bevindt zich een unieke kettingbibliotheek, de Librije, een van de drie die in Europa bewaard zijn gebleven. Dat we haar vandaag nog kunnen bewonderen is mede de verdienste van bibliothecaris K.O. Meinsma (1865-1929). Deze nijvere en erudiete onderwijzer, afkomstig uit Deventer, was bovendien een eersteklas Spinozakenner. Hij schreef in 1896 een Spinozaboek, Spinoza en zijn kring. Historisch-kritische studiën over Hollandsche vrijgeesten, in meerdere talen vertaald en nog steeds door onderzoekers wereldwijd gelezen en geciteerd. Een prestatie!
2 De tweede connectie schuilt in de persoon van Matthys de Jongh. Deze Zutphenaar dreef gedurende vele decennia aan de Groenmarkt een bekend antiquariaat en genoot omwille van zijn professionaliteit alom waardering. De Jongh had ook interesse voor Spinoza en zijn filosofie. Meer dan twintig jaar speurde hij in Nederland en ver daarbuiten naar eerste drukken en oude edities van en over Benedictus Spinoza. Hij verzamelde een collectie die uiteindelijk 324 nummers telde en schreef er een wetenschappelijke catalogus bij. Een prestatie!
Jonathan Israel
In 2017 meende hij dat de tijd gekomen was om het wat rustiger aan te doen: hij deed zijn antiquariaat van de hand en zocht ook een nieuwe eigenaar voor zijn Spinozabibliotheek. Belangstelling te over! Zoals elke bibliofiel-verkoper had hij een ideale nieuwe eigenaar voor ogen: een koper, eerst en vooral, die de collectie samen zou houden, een koper, vervolgens, die bekwaam was de collectie in ideale omstandigheden te conserveren, en tenslotte, mocht het kunnen, een koper die bereid was zijn collectie voor onderzoekers open te stellen...
Heel wat eisen, maar die werden stuk voor stuk gehonoreerd door de nieuwe bezitter van De Jonghs collectie: niemand minder dan het Institute for Advanced Study in Princeton, waar ooit Spinozabewonderaar Einstein doceerde, en waar vandaag in de sectie History Jonathan Israel, eminent kenner van Spinoza en de Verlichting zijn thuisbasis heeft.
Dank
Onze bijzondere dank gaat uit naar Matthys de Jongh die ons de toestemming gaf om zijn wetenschappelijk beschrijving van de collectie op onze Spinozasite te publiceren. Zo wordt zijn werk als collectioneur en wetenschappelijke antiquaar alvast ook elektronisch ter beschikking gesteld van Spinoza-onderzoekers en bibliofielen.
Dank zijn wij ook verschuldigd aan het Institute for Advanced Study dat geen bezwaar had tegen de publicatie op onze website en ook toestond zijn naam als nieuwe eigenaar te vermelden.
1 De eerste heeft te maken met de Zutphense Sint-Walburgiskerk, die in de 16de eeuw haar huidige laat-gothische vorm kreeg. Daar bevindt zich een unieke kettingbibliotheek, de Librije, een van de drie die in Europa bewaard zijn gebleven. Dat we haar vandaag nog kunnen bewonderen is mede de verdienste van bibliothecaris K.O. Meinsma (1865-1929). Deze nijvere en erudiete onderwijzer, afkomstig uit Deventer, was bovendien een eersteklas Spinozakenner. Hij schreef in 1896 een Spinozaboek, Spinoza en zijn kring. Historisch-kritische studiën over Hollandsche vrijgeesten, in meerdere talen vertaald en nog steeds door onderzoekers wereldwijd gelezen en geciteerd. Een prestatie!
2 De tweede connectie schuilt in de persoon van Matthys de Jongh. Deze Zutphenaar dreef gedurende vele decennia aan de Groenmarkt een bekend antiquariaat en genoot omwille van zijn professionaliteit alom waardering. De Jongh had ook interesse voor Spinoza en zijn filosofie. Meer dan twintig jaar speurde hij in Nederland en ver daarbuiten naar eerste drukken en oude edities van en over Benedictus Spinoza. Hij verzamelde een collectie die uiteindelijk 324 nummers telde en schreef er een wetenschappelijke catalogus bij. Een prestatie!
Jonathan Israel
In 2017 meende hij dat de tijd gekomen was om het wat rustiger aan te doen: hij deed zijn antiquariaat van de hand en zocht ook een nieuwe eigenaar voor zijn Spinozabibliotheek. Belangstelling te over! Zoals elke bibliofiel-verkoper had hij een ideale nieuwe eigenaar voor ogen: een koper, eerst en vooral, die de collectie samen zou houden, een koper, vervolgens, die bekwaam was de collectie in ideale omstandigheden te conserveren, en tenslotte, mocht het kunnen, een koper die bereid was zijn collectie voor onderzoekers open te stellen...
Heel wat eisen, maar die werden stuk voor stuk gehonoreerd door de nieuwe bezitter van De Jonghs collectie: niemand minder dan het Institute for Advanced Study in Princeton, waar ooit Spinozabewonderaar Einstein doceerde, en waar vandaag in de sectie History Jonathan Israel, eminent kenner van Spinoza en de Verlichting zijn thuisbasis heeft.
Dank
Onze bijzondere dank gaat uit naar Matthys de Jongh die ons de toestemming gaf om zijn wetenschappelijk beschrijving van de collectie op onze Spinozasite te publiceren. Zo wordt zijn werk als collectioneur en wetenschappelijke antiquaar alvast ook elektronisch ter beschikking gesteld van Spinoza-onderzoekers en bibliofielen.
Dank zijn wij ook verschuldigd aan het Institute for Advanced Study dat geen bezwaar had tegen de publicatie op onze website en ook toestond zijn naam als nieuwe eigenaar te vermelden.
