Capita selecta
Spinozas Ethik ist der silberne Schrein,
in dem das Herz der Renaissance aufbewahrt ist.
Helldunkel, sine autore, Zürich, 1935, p. 15
DE 259 STELLINGEN VAN SPINOZA’S ETHICA
uit het Latijn vertaald, ingeleid en toegelicht
door
W.G.M. SCHUERMANS
Bij de vertaling
Dit stellingenboek is een handreiking. Lezers die belangstelling hebben voor de wereld- en mensbeschouwing van Spinoza kunnen via willekeurige of systematische lectuur van de stellingen makkelijker toegang krijgen tot de bewijzen en de uitleg die Spinoza geeft bij zijn stellingen. (Zie ook ‘Leeswijzer’)
Ik stel me op het standpunt dat het voor de doorsnee lezer die de wereldbeschouwing van Spinoza wil leren kennen en ze desgewenst in de praktijk wil brengen, een aandachtige studie en analyse van de stellingen van de Ethica volstaat.
Een woord over de Latijnse tekst, de vertaling en de toelichting
1 De tekst van de stellingen steunt op de Ethica-editie van Carl Gebhardt (1). Die tekst, waarop heel wat kan worden aangemerkt, blijft in afwachting van een betere editie (die onderweg is) toonaangevend.
2 De vertaling volgt de Latijnse tekst op de voet opdat de lezer die nog wat Latijnse schoolkennis bezit of die vertrouwd is met Romaanse talen de vertaling kan terugvoeren tot het origineel. Dat is een pluspunt: wie Spinoza niet in de originele taal kan lezen, heeft een handicap.
3 De commentaar beweegt zich binnen een vast stramien:
Deze methode van lezen werd ook door Machery in zijn vierdelige commentaar op de Ethica gevolgd. Die zienswijze steunt op de evidente reden, dat eerst de directe betekenis van de tekst dient gevat, vooraleer men met de inhoud aan de slag gaat. Wie vertrouwd is met secundaire Spinoza-literatuur weet hoever sommigen wel durven te gaan.
Wie de ‘partes’ van de Ethica in de juiste volgorde leest, ze grondig analyseert en overdenkt zal de spanningsboog die het geheel overtrekt herkennen en uiteindelijk inzien hoe elk deel bijdraagt tot de vreugdevolle bevrijding van de mens uit de ijzeren houdgreep van de wetmatigheden van de natuur.
Mocht ik dat bereiken, al was het maar voor één enkele lezer, dan acht ik mijn inspanningen beloond en mijn taak volbracht.
W. Schuermans
Lier, 2018
Dit stellingenboek is een handreiking. Lezers die belangstelling hebben voor de wereld- en mensbeschouwing van Spinoza kunnen via willekeurige of systematische lectuur van de stellingen makkelijker toegang krijgen tot de bewijzen en de uitleg die Spinoza geeft bij zijn stellingen. (Zie ook ‘Leeswijzer’)
Ik stel me op het standpunt dat het voor de doorsnee lezer die de wereldbeschouwing van Spinoza wil leren kennen en ze desgewenst in de praktijk wil brengen, een aandachtige studie en analyse van de stellingen van de Ethica volstaat.
Een woord over de Latijnse tekst, de vertaling en de toelichting
1 De tekst van de stellingen steunt op de Ethica-editie van Carl Gebhardt (1). Die tekst, waarop heel wat kan worden aangemerkt, blijft in afwachting van een betere editie (die onderweg is) toonaangevend.
2 De vertaling volgt de Latijnse tekst op de voet opdat de lezer die nog wat Latijnse schoolkennis bezit of die vertrouwd is met Romaanse talen de vertaling kan terugvoeren tot het origineel. Dat is een pluspunt: wie Spinoza niet in de originele taal kan lezen, heeft een handicap.
3 De commentaar beweegt zich binnen een vast stramien:
- een parafrase van de inhoud van de originele tekst,
- commentaar alleen waar het m.i. onontbeerlijk is voor de doorsnee lezer om de originele tekst te begrijpen.
Deze methode van lezen werd ook door Machery in zijn vierdelige commentaar op de Ethica gevolgd. Die zienswijze steunt op de evidente reden, dat eerst de directe betekenis van de tekst dient gevat, vooraleer men met de inhoud aan de slag gaat. Wie vertrouwd is met secundaire Spinoza-literatuur weet hoever sommigen wel durven te gaan.
Wie de ‘partes’ van de Ethica in de juiste volgorde leest, ze grondig analyseert en overdenkt zal de spanningsboog die het geheel overtrekt herkennen en uiteindelijk inzien hoe elk deel bijdraagt tot de vreugdevolle bevrijding van de mens uit de ijzeren houdgreep van de wetmatigheden van de natuur.
Mocht ik dat bereiken, al was het maar voor één enkele lezer, dan acht ik mijn inspanningen beloond en mijn taak volbracht.
W. Schuermans
Lier, 2018
