Vaak heb ik op de Franse zender TV5 François Busnel in La GrandeLibrairie (waarvan hij na 15 seizoenen, helaas, afscheid nam) in meesterlijk Frans een boek zien en horen presenteren als: ‘un livre qui peut changer la vie’. Een uitspraak die door boekpromotoren nogal makkelijk in de mond wordt genomen, maar kunnen boeken écht iemands leven veranderen? Dat kunnen ze zeker, maar het zijn slechts zeer zeldzame druksels die dat vermogen in zich bergen. Buiten kijf staat dat een van die zeldzame boeken de Ethica van Spinoza is. De belangrijkste Spinoza-pioniers die in het tijdsgewricht 1875-1950 Spinoza weer onder de aandacht brachten (Frederick Pollock, Willem Meijer, Carl Gebhardt, e.a.) kunnen er allen van meespreken. Ik wil in dit stukje evenwel een mindere God uit de Wereld van Spinoza voor het voetlicht brengen, namelijk de Amerikaan Abraham Wolfson, nu een vergeten Spinoza-vriend, die aan de overzijde van de Grote Plas in de eerste helft van de 20ste eeuw, zich danig inzette om Spinoza bij het Amerikaanse publiek meer bekend te maken.
Op het net zijn niet veel gegevens bijeen te sprokkelen over Wolfson, maar zoals zijn naam al aangeeft, was hij van joodse komaf: dat mag de lezer eraan herinneren dat Spinoza ook veel joodse bewonderaars heeft gehad en nóg heeft. Spinoza en zijn geschriften hebben Wolfsons leven gevuld en zin gegeven. Hij was een van de stichters van het Spinoza Institute of America, opgericht in 1928 en vanaf 1930 ondergebracht in het Spinoza Center ofthe Roerich Museum in New York in de 107th street nabij Riverside Drive. Wolfson was ook directeur van het Spinoza Forum for Adult education. Beide Spinoza-instellingen zijn wellicht niet meer actief.
Abraham Wolfson
Abraham Wolfson publiceerde in 1932 n.a.v. de nakende 300ste verjaardag van Spinoza’s geboorte Spinoza, A Life of Reason, een boek dat overloopt van bewondering en lof. Hij was al 88 toen in 1968 een herwerkte editie verscheen, gepubliceerd in de Philosophical Library van Dagobert D. Runes, die op deze site ampel werd voorgesteld (zie Spinozakenners van vroeger). Zijn Spinoza-boek werd niet onverdeeld goed onthaald, wellicht ook omdat het kennelijk al te veel op hagiografie gelijkt. Maar dat is begrijpelijk als je in de inleiding van het boek zijn bekentenis leest: ‘I think nobody can read Spinoza without experiencing a profound change of outlook. And if the casual reader is thus affected, how much more I, who had come with a hungry heart to the great philosopher and found in his companionship all I had yearned for and desired. I still remember the day about forty years ago when, in the glow of happiness and satisfaction I experienced in delving even deeper into Spinozistic wisdom, I vowed to myself that as soon as I had reached a measure of economic independence I would devote myself utterly to the task of writing about Spinoza and to expound his pure philosophy which constitutes a triumph of human reason. It took many years before I reached my goal, many years before I felt that I was entitled to rest from my labors and occupy my time not with idle pleasures and futile recreations but with a labor of love, to repay in a small way the debt I felt I owed to Spinoza.’ Kent iemand een mooier schriftelijk bewijs dat de Ethica van Benedictus Spinoza iemands leven kan veranderen?