Spinozakring Lier
  • Home
    • Spinozakenners van vroeger
    • Spinozakenners van nu
    • English contributions
  • Leven
    • Europa in de 17de eeuw
    • Amsterdam >
      • Jodenvervolging in Spanje en Portugal
      • De Latijnse school >
        • Frans van den Enden - Biografie
      • Spinoza's talenknobbel
      • Kruispunt van Oost en West
    • Baruch de outcast >
      • Tekst van de ban
      • Vonnis van 1674
      • Placaet van 1678
    • Rijnsburg
    • 's Gravenhage
    • Spinoza's vrienden
    • De dood van Spinoza
    • Vroege biografen >
      • Jarig Jelles >
        • Voorreden Jarig Jelles
      • Jean-Maximilien Lucas >
        • Lucas' biografie van Spinoza
      • Johannes Colerus >
        • Colerus' biografie van Spinoza
      • Pierre Bayle >
        • Bayles biografie van Spinoza 1820
        • Bayles biografie vertaling 1697
  • Geschriften
    • TIE
    • KV >
      • KV I.1
      • KV I.2
    • PPCM
    • TTP >
      • TTP_350jaar
    • TP >
      • TP 01
      • TP 02
      • TP 03
      • TP 04
      • TP 05
      • TP 06
      • TP 07
      • TP 08
      • TP 09
      • TP 10
      • TP 11
    • E >
      • De korte Ethica >
        • Korte Ethica I
        • Korte Ethica II
        • Korte Ethica III
        • Korte Ethica IV
        • Korte Ethica V
      • Lezend in de Ethica - Overzicht >
        • God of materie?
        • Spinoza’s filosofie dient het leven
        • Ethica I, aanhangsel
      • Ethica handgeleid >
        • E_hgl_1
        • E_hgl_2
        • E_hgl_3
        • E_hgl_4
        • E_hgl_5
        • E_hgl_leestips
    • EP
    • NS - Voorreeden >
      • NS_VR01
      • NS_VR02
      • NS_VR03
      • NS_VR04
      • NS_VR05
      • NS_VR06
      • NS_VR07
      • NS_VR08
      • NS_VR09
      • NS_VR10
      • NS_VR11
      • NS_VR12
      • NS_VR13
      • NS_VR14
      • NS_VR15
      • NS_VR16
      • NS_VR17
      • NS_VR18
      • NS_VR19
      • NS_VR20
      • NS_VR21
      • NS_VR22
      • NS_VR23
      • NS_VR24
      • NS_VR25
      • NS_VR26
      • NS_VR27
      • NS_VR28
      • NS_VR29
      • NS_VR30
      • NS_VR31
      • NS_VR32
      • NS_VR33
      • NS_VR34
      • NS_VR35
      • NS_VR36
      • NS_VR37
      • NS_VR38
      • NS_VR39
      • NS_VR40
      • NS_VR41
      • NS_VR42
      • NS_VR43
  • Filosofie
    • Aan de lezer
    • Filosofische vooronderstellingen
    • Ethica
    • Ordine geometrico demonstrata
    • Metafysica
  • Blog
    • Blogindex
  • Lezen
    • Bibliografie en links
    • De interlineaire Spinoza >
      • ILS_TIE
      • ILS-E
      • ILS-CGLH
  • Bibliofilie
  • Kalender/Contact

​Spinoza's blog

George Steiner over Alain, maître à penser

5/6/2014

 
Foto
Succesauteur Herman Koch neemt in zijn jongste roman ‘Geachte heer M’ de middelmatigheid in de middelbare school op de hak. Middelmatigheid bestaat in onderwijsinstellingen van laag tot hoog, in elk levensdomein, en dus ook in het wereldje van succesauteurs… Meer nog: mediocriteit is een belangrijke levensnorm, die het ons mogelijk maakt al wat er bovenuit schiet of onderuit glijdt te onderscheiden. Excellence, uitmuntheid, is zeldzaam. Maar die bestaat in de sfeer van het onderwijs gelukkig ook nog! Laten we het daarom even hebben over schoolmeesterschap.

We lopen in onze beschavingskring niet over van respect voor onze leermeesters. En toch: ‘Onderricht, gesproken en aanschouwelijk gemaakt, in woord of voorbeeld, is natuurlijk zo oud als de mensheid. Geen familie of sociaal systeem, hoe geïsoleerd en rudimentair ook, kan bestaan zonder leren of leertijd, zonder gedegen meesterschap en leerlingschap.’ Dat schreef George Steiner in Het oog van de meester (1).

FotoGeorge Steiner
Geestelijk leermeester
George Steiner (° 1929), literatuurwetenschapper en filosoof, schreef een erudiet boek over excellent leermeesterschap. Of we willen of niet: we passeren door de handen van onze meesters. Zonder leermeesters worden we niet volwassen. Ze drukken vaak een blijvende stempel op ons, een positieve en helaas ook wel eens een negatieve. Sommigen leermeesters halen de geschiedenis: Alain is er zo een. In zijn tijd had die man hele generaties in zijn greep: hij werd praeceptor Galliae genoemd, leermeester van Frankrijk… Steiner wijdt aan hem een uitvoerige passage (2).
George Steiner, die zelf door bewonderaars maître werd genoemd, rekent ook Alain tot een van zijn maîtres à penser. Zo noemen, in de Franse sfeer, dankbare leerlingen meesters aan wie ze geestelijk schatplichtig zijn. Heel vaak zijn dat louter boeken-meesters geen onderwijs-meesters.
Emile-Auguste Chartier (1868-1951) schreef onder het pseudoniem Alain. Hij was, beweert Steiner, oppermachtig in de république des instituteurs, ten tijde van de Franse Derde Republiek. ‘Toch is de naam van Alain vrijwel onbekend in de Anglo-Amerikaanse wereld. Vrijwel geen van zijn teksten is vertaald.’ Dat geldt ook nu nog voor Lage Landen bij de Zee.
Alain gaf les aan het eerste lyceum van Frankrijk, het Parijse Lycée Henri IV, waar hij in de hoogste jaren de filosofieklas voor zijn rekening nam. Hij zat er goed en toonde nooit belangstelling voor een universitaire leerstoel.

FotoAlain (Emile-Auguste Chartier)
Grenzeloze stroom van gedachten
Alain schreef benevens filosofische werken, ook knappe memoires. Zijn leven als frontsoldaat in de Eerste Wereldoorlog leverde boeken op als: Mars ou la guerre jugée (1921), filosofische beschouwingen over de oorlog en Souvenirs de guerre, voltooid in 1933. Zijn eigen leermeester eerde hij met Souvenirs concernant Jules Lagneau (1925). Ook de geschiedenis van zijn ideeën stelde hij te boek in Histoire de mes pensées (1936). Steiner noemt het een juweel. In een tijdspanne van 30 jaar publiceerde Alain in dag- en weekbladen ongeveer 5.000 Propos,filosofische columns over actuele gebeurtenissen uit zijn tijd. Een selectie ervan werd samen met andere werken gepubliceerd in vier forse delen van de Pléiade-reeks van Gallimard.
Alain had vanzelfsprekend zelf ook leermeesters. Hij doordrong zijn leerlingen van de idee om de grote klassieke auteurs te lezen, te lezen, en te hérlezen. Voor hem waren die niet alleen onuitputtelijke bron van literaire vreugde, maar ook aanknopingspunt voor zijn filosofielessen. Alains denken was bovendien doordrongen van de filosofie van Descartes en Spinoza. Steiner zegt hierover het volgende: ‘Voor Alain betekent leven denken; het bestaan registreren als een grenzeloze stroom van gedachten. Deze gelijkstelling was het hoogste goed voor Descartes en Spinoza, die beiden hun schaduw wierpen over Alains onderwijs.’
______
(1) George Steiner, Het oog van de meester, Amsterdam, 2004, blz. 15. Oorspronkelijke titel: Lessons of the Masters, London, 2003.
(2) O.c., blz. 110-116.



    Foto

    Auteur

    Willy Schuermans
    Spinoza, und kein Ende...?

    (...) uitgaande van den gezonden stelregel, dat men zich niet boven SPINOZA verheven moet achten voor en aleer men hem begrepen heeft.
    Willem Meijer (1903)

    ​SKL (Spinoza kring Lier)
    Platform voor de studie en de verspreiding van het gedachtegoed van Benedictus Spinoza (1632-1677)

    Blogindex
    Doorzoek de hele blog alfabetisch op titels en persoonsnamen.

    Categorieën

    Alles
    Bento's Koekjes
    English
    Essays
    Filosofen Vandaag
    In De Marge
    Recensies
    René Descartes
    Spinozana
    Spinoza's Filosofie
    Te Gast


    Foutje ontdekt in een blogbericht? Meld het op
    spinozakring.lier@hotmail.com

    Archieven

    Maart 2022
    Juli 2021
    Mei 2021
    April 2021
    Maart 2021
    Februari 2021
    December 2020
    November 2020
    Augustus 2020
    Juli 2020
    Mei 2020
    Januari 2020
    Oktober 2019
    Juni 2019
    December 2018
    November 2018
    September 2018
    Juli 2018
    Juni 2018
    April 2018
    Februari 2018
    Augustus 2017
    Juli 2017
    April 2017
    Februari 2017
    Januari 2017
    December 2016
    November 2016
    Augustus 2016
    Juli 2016
    Juni 2016
    Mei 2016
    April 2016
    Maart 2016
    November 2015
    Augustus 2015
    Juli 2015
    April 2015
    Maart 2015
    Februari 2015
    Januari 2015
    December 2014
    November 2014
    Oktober 2014
    Augustus 2014
    Juli 2014
    Juni 2014
    Mei 2014
    April 2014
    Februari 2014
    Januari 2014
    December 2013
    November 2013
    Oktober 2013
    Juli 2013
    Juni 2013
    Mei 2013
    Maart 2013
    Februari 2013


    Mijn andere sites!

    Mijn dichters:
    ​een poëtisch geheugenpaleis

Aangestuurd door Maak uw eigen unieke website met aanpasbare sjablonen.
  • Home
    • Spinozakenners van vroeger
    • Spinozakenners van nu
    • English contributions
  • Leven
    • Europa in de 17de eeuw
    • Amsterdam >
      • Jodenvervolging in Spanje en Portugal
      • De Latijnse school >
        • Frans van den Enden - Biografie
      • Spinoza's talenknobbel
      • Kruispunt van Oost en West
    • Baruch de outcast >
      • Tekst van de ban
      • Vonnis van 1674
      • Placaet van 1678
    • Rijnsburg
    • 's Gravenhage
    • Spinoza's vrienden
    • De dood van Spinoza
    • Vroege biografen >
      • Jarig Jelles >
        • Voorreden Jarig Jelles
      • Jean-Maximilien Lucas >
        • Lucas' biografie van Spinoza
      • Johannes Colerus >
        • Colerus' biografie van Spinoza
      • Pierre Bayle >
        • Bayles biografie van Spinoza 1820
        • Bayles biografie vertaling 1697
  • Geschriften
    • TIE
    • KV >
      • KV I.1
      • KV I.2
    • PPCM
    • TTP >
      • TTP_350jaar
    • TP >
      • TP 01
      • TP 02
      • TP 03
      • TP 04
      • TP 05
      • TP 06
      • TP 07
      • TP 08
      • TP 09
      • TP 10
      • TP 11
    • E >
      • De korte Ethica >
        • Korte Ethica I
        • Korte Ethica II
        • Korte Ethica III
        • Korte Ethica IV
        • Korte Ethica V
      • Lezend in de Ethica - Overzicht >
        • God of materie?
        • Spinoza’s filosofie dient het leven
        • Ethica I, aanhangsel
      • Ethica handgeleid >
        • E_hgl_1
        • E_hgl_2
        • E_hgl_3
        • E_hgl_4
        • E_hgl_5
        • E_hgl_leestips
    • EP
    • NS - Voorreeden >
      • NS_VR01
      • NS_VR02
      • NS_VR03
      • NS_VR04
      • NS_VR05
      • NS_VR06
      • NS_VR07
      • NS_VR08
      • NS_VR09
      • NS_VR10
      • NS_VR11
      • NS_VR12
      • NS_VR13
      • NS_VR14
      • NS_VR15
      • NS_VR16
      • NS_VR17
      • NS_VR18
      • NS_VR19
      • NS_VR20
      • NS_VR21
      • NS_VR22
      • NS_VR23
      • NS_VR24
      • NS_VR25
      • NS_VR26
      • NS_VR27
      • NS_VR28
      • NS_VR29
      • NS_VR30
      • NS_VR31
      • NS_VR32
      • NS_VR33
      • NS_VR34
      • NS_VR35
      • NS_VR36
      • NS_VR37
      • NS_VR38
      • NS_VR39
      • NS_VR40
      • NS_VR41
      • NS_VR42
      • NS_VR43
  • Filosofie
    • Aan de lezer
    • Filosofische vooronderstellingen
    • Ethica
    • Ordine geometrico demonstrata
    • Metafysica
  • Blog
    • Blogindex
  • Lezen
    • Bibliografie en links
    • De interlineaire Spinoza >
      • ILS_TIE
      • ILS-E
      • ILS-CGLH
  • Bibliofilie
  • Kalender/Contact