Sir Frederick Pollock ( 1845-1937) was een Brit van klein-adellijke komaf. Hij droeg de titel van 3th baronet, een Engelse eretitel in het leven geroepen door James I. Pollock liep school in Eton waar hij een Kings Scholar was (1). Hij studeerde verder rechten in Cambridge. Dat vak doceerde hij van 1883-1903 in Oxford. Hij vernieuwde daar de studie van de Common Law door het bedenken van een nieuwe methode, die meer nadruk legde op de onderliggende algemene principes van het Angelsaksisch recht, dan op de casuïstiek ervan. Maar als we Frederick Pollock hier voor het voetlicht brengen, dan is dat omwille van zijn belangstelling voor Spinoza. Hij bestudeerde de filosoof tot op het eind van zijn leven. Zijn juridische vorming en zijn taalvaardigheid droegen bij tot een zakelijke en helder geformuleerde visie over leven en leer van Spinoza. Hij verwierf daarom in de periode 1880-1937 een stevige reputatie als Spinoza-deskundige. Zijn naam doet bij Spinozisten in Europa nog steeds een klokje rinkelen. Frederick hield van clubjes. In zijn Cambridge-tijd trad hij toe tot de Apostels, een elitaire studentenclub aldaar. De Apostels (zo geheten omdat er 12 waren) vergaderden geregeld om over een of ander thema te discussiëren. Die club is nog steeds in bedrijf. Bekende Apostels in vorige eeuw waren bijvoorbeeld kleppers als Bertrand Russel, diens halfgare pupil Wittgenstein, en Boris Johnston, voormalig burgemeester van London. Baronet Pollock, die de clubsmaak in Cambridge goed te pakken had, werd later ook lid van de bent der vrijmetselaars (2). Oirbare middelen In de geschiedenis van het Spinozisme wordt Fredrick Pollock gewaardeerd omwille van twee prestaties. In 1880 publiceerde Pollock een lijvig Spinozaboek: Spinoza, his life and philosophy (3). Het boek getuigt van de opleving van de Spinozastudie in Engeland op het einde van de 19de eeuw. Het is een studie die naar vorm en inhoud blijk geeft van de juridische (d.i. tekstwetenschappelijke) vorming van de auteur. Zijn visie is altijd herleidbaar tot de bronteksten van de filosoof en de tekst is minutieus gearticuleerd: de stof wordt analytisch en op kritische wijze behandeld. Ondanks het wat gedateerde Victoriaanse Engels is het boek van Pollock nog steeds een basisboek over Spinoza. De Vereniging het Spinozahuis bestond al sedert einde 19de eeuw. Samen met Gebhardt, Meijer, Brunschvicg e.a. behoorde Frederick Pollock tot de initiatiefnemers. In 1920 echter was hij betrokken bij de oprichting van een nieuwe Spinozavereniging. Op 1 juli van dat jaar werd namelijk de Societas Spinozana boven de doopvont gehouden.De statuten van de nieuwe vereniging, geschreven in het Latijn (augustus 1921), stelden dat de lidmaten de studie van Spinoza wilde bevorderen door uitgave van boeken, artikels en verder met alle oirbare middelen. Smaakmaker De vereniging gaf tussen 1921 en 1927 het Chronicon Spinozana uit. Er verschenen in die periode vijf delen, goed gevuld met knappe artikels in meerdere talen. Pollock gaf present in het eerste volume van die Spinozakroniek, met een artikel over Spinoza’s politieke doctrine (4). Er kwam nadien nog een vervolg op het Chronicon met zestien jaarboeken onder de titel Studia Spinozana. De Tweede Wereldoorlog betekende het einde van de Societas en haar uitgaven. Hieronder kan u, als smaakmaker, kennismaken met een belangrijk fragment uit Pollocks Spinoza. Het betreft het leerstuk over de oneindige en eindige modi, een topic, die de auteur ‘one of the most difficults points in Spinoza’s system’ noemt. Moeilijk, niet het minst omdat Spinoza zelf de zaak niet grondig en systematisch uitlegt. Wellicht omdat het allemaal ook niet zo klaar en onderscheiden in zijn hoofd zat… NOTE TO CHAPTER V (5) Vertaling
We komen dan tot het volgende:- A God, absolute naaste oorzaak Uitbreiding Denking (*) B Dingen die door God onmiddellijk zijn voortgebracht Beweging Absoluut oneindig intellect (*) B’ Modi die noodzakelijk oneindig bestaan door toedoen van de eerste Het uitzicht van het hele universum. (?) De idee van God in de denking C De particuliere dingen die eindig zijn. (*) Eeuwige dingen of oneindige modi (naaste oorzaken) _____ (1) Kings Scholar: een Eton-leerling die slaagde in het toegangsexamen van de school. Een Kings Scholar kreeg een beurs en mocht verblijven in een college (schoolinternaat), waar er ongeveer zeventig woonden. Ze waren herkenbaar aan hun zwarte toog. De meer dan duizend andere leerlingen werden oppidans genoemd. (2) In de vrijmetselarij is Spinoza behoorlijk populair. In Oostende metselt zowaar een loge onder de naam ‘Spinoza'. Die zwaait met een uitspraak van de Oostenrijkse socioloog (van joods-hongaarse komaf) Peter Stiegnitz (geb. 1936): 'Spinoza dachte freimaurerisch, Freimaurer denken spinozaisch.' (3) Sir Frederick Pollock, Bart, Spinoza, his life and Philosophy, Londen, 1880. De tweede aangepaste editie verscheen in 1899. (4) Sir Frederick Pollock, Spinoza’s political doctrine with special regard to his relation to English publicists, in Chronicon Spinozana, I, blz. 45-57. (5) Sir Frederick Pollock, Bart, Spinoza, his life and philosophy, 1889. Comments are closed.
|
AuteurWilly Schuermans (...) uitgaande van den gezonden stelregel, dat men zich niet boven SPINOZA verheven moet achten voor en aleer men hem begrepen heeft. Willem Meijer (1903) SKL (Spinoza kring Lier)
Platform voor de studie en de verspreiding van het gedachtegoed van Benedictus Spinoza (1632-1677) Doorzoek de hele blog alfabetisch op titels en persoonsnamen.
Categorieën
Alles
Foutje ontdekt in een blogbericht? Meld het op
[email protected] Mijn andere sites! |