Spinoza leerde Machiavelli hoogstwaarschijnlijk kennen toen hij als jongeman in de leer was bij Franciscus van den Enden, die op het Singel in Amsterdam een Latijnse school had. Geen Heilige Frans, die Franciscus, zeker niet: hij was een weggelopen (en licht verlopen) jezuïet van Vlaamse komaf, die in de 17de eeuw om wereldbeschouwelijke redenen naar het Noorden was gevlucht. A man on the move, zeg maar, die in 1674 in Parijs werd opgeknoopt. De staatsleer van Spinoza is van voor tot achter één betoog om de lezer in het Latijn Diets te maken hoe de staatsmacht kan worden veilig gesteld en behouden. Laat dat nu uitgerekend ook een belangrijk thema zijn van Il Principe van Niccoló Machiavelli. Hier gluurt alweer Baruch Leentjebuur om de hoek… Ik grijp op een verloren moment in de Italiaanse afdeling van mijn bibliotheek naar een boek over Machiavelli: Paul, Deltuff, Essai sur les oeuvres et la doctrine de Machiavel, avec la traduction littérale du Prince et quelques fragments historiques et littéraires, Paris, 1867. Het boek is het lezen nog waard. Maar ik koester het vooral als object: het verscheen enkele jaren voor de voltooiing van de onafhankelijkheid van Italië in 1870. Het is bovendien een bijzonder exemplaar. De eerste bezitter, hoogstwaarschijnlijk, kleefde een clip uit een Brusselse krant van 8 mei 1869 op de verso zijde van de titelpagina. Daarin wordt verslag gedaan over de onthulling in Firenze, van een gedenkplaquette op de gevel van de Casa Machiavelli, ter ere van de beroemde landgenoot. De gedenksteen hangt er nog steeds. Bovenaan op de tegenoverliggende bladzijde pende de vlijtige man, allicht na een teleurstellende lectuur van De Prins, een even korte als duidelijke marginale glos: L’ouvrage: le Prince est l’ ouvrage d’ un scélerat. Ziezo: dat weten we dan! Ik wil me niet mengen in die oude discussie en wens de lezer tijd en moed voor wat speur-en leeswerk om zelf een oordeel te vellen. Comments are closed.
|
AuteurWilly Schuermans (...) uitgaande van den gezonden stelregel, dat men zich niet boven SPINOZA verheven moet achten voor en aleer men hem begrepen heeft. Willem Meijer (1903) SKL (Spinoza kring Lier)
Platform voor de studie en de verspreiding van het gedachtegoed van Benedictus Spinoza (1632-1677) Doorzoek de hele blog alfabetisch op titels en persoonsnamen.
Categorieën
Alles
Foutje ontdekt in een blogbericht? Meld het op
[email protected] Mijn andere sites! |