Pessimisten die een dip (of erger) doormaken en van ‘klassieke’ muziek houden, doen er goed aan geen troost te zoeken in de muziek van Gustav Mahler. Ze nemen liefst ook niet de geschriften van Emil Cioran ter hand. Deze genetische pessimist schrijft door de band geen opbeurende teksten. Maar hij verstaat de kunst om kort en krachtig, aforistisch te formuleren. Zo wordt bladeren in zijn geschriften toch ook een boeiende en lonende bezigheid, die ik kan aanraden. Omdat zijn gedachten en formuleringen te denken geven en tot denken aanzetten. Neem nu deze: ‘Tout commentaire d’ une oeuvre est mauvais ou inutile, car tout ce qui n’est pas direct est nul.' (Syllogismes de l’amertume). Dit citaat werd door de uitgever sterk genoeg bevonden om en exergue te plaatsen van de verzamelde werken (1). Wat beweert de Cioran? Voor hem is secundaire literatuur tweeledig: slecht of nutteloos.Slechte boeken of nutteloze lectuur ter hand nemen, is puur verspilling van kostbare leestijd. Lees de geschriften zelf, dat is zijn gouden raad. Spin off Spinoza Voor zover ik (snel) in de 0euvres kon nagaan, verwijst Cioran nergens naar Spinoza. Als dat klopt dan is dit voor een pessimistisch moralist als Cioran toch ietwat bevreemdend: Spinoza die door auteurs wel eens sloganesk ‘Filofoof van de Blijheid’ wordt gedoopt (sorry Baruch), heeft ook enkele ernstige pessimistische trekjes. Maar dit geheel terzijde. A nos moutons, maintenant. Laten we deze oneliner eens toepassen op Spinoza. Er bestaat een zee aan secundaire Spinozaliteratuur. Een overvloed aan Spin off Spinoza. Té veel en al te vaak onverteerbaar. In de humane wetenschappen is overijver van commentatoren een eeuwenoud probleem. Rabelais (+1553), die zijn mond nooit spoelde als hij sprak of schreef, bestempelde de eindeloze tekstglossen van zijn tijd als faeces literarum, shit, zeg maar. Shit moet door de lezer niet worden beroerd, een elementaire regel van geestelijke hygiëne. Koren en kaf Michel Onfray, Frans filosofisch buitenbeen en bezieler van de Université Populaire (UP) in Caen fulmineert vandaag de dag eveneens tegen de logorhée die sommige commentaar-auteurs schaamteloos over de lezers uitstorten, en tegen hun geforceerde geleerdheid (2). Overvloed genereert immers koren én kaf. Dat is ook een natuurwet. De uitspraak van Cioran zal dus ook voor de Spinozalogie wel enigszins opgaan. Maar, er is tenslotte toch een maar: secundaire literatuur is voor de Spinozastudax toch onmisbaar. Die dient wel met zorg te worden geselecteerd om geld- en tijdverspilling te vermijden. Dus: hou de literatuurwan bij de hand…! Blijft het probleem: hoe slechte en onnuttige secundaire auteurs herkennen? Een subjectieve kwestie, die eenieder voor zichzelf dient te ontrafelen. Vuistregels zijn alvast: zich oriënteren via het net en ook lezerscommentaar opzoeken; een succès de librairie kan een indicatie zijn voor een goede publicatie; wat ervaren wordt als boeiend en instructief-verhelderend, koesteren; teksten van Duisterlingen die Spinoza (die ook al eens een mindere dag had) té ver uitspinnen en inspinnen, meteen weggooien. ___________ (1) Cioran, Oeuvres, Quarto, Gallimard, Paris, 1995. Vorig jaar werd Cioran door dezelfde uitgeverij bijgezet in La Pléiade. Die chique editie bevat alleen geschriften die de Roemeen schreef in het Frans. De eerstgenoemde editie bevat ook belangrijke werken, vertaald uit het Roemeens. (2) Michel Onfray, Rendre la raison populaire, éd. J’ ai Lu, Paris, 2013. In dit flamboyante pamflet, met een titel als een Spinozaprogramma, houdt de auteur de Franse (Parijse) academische scholastiek een uilenspiegel voor. Het werd zopas massaal herdrukt en te koop aangeboden voor € 3. Comments are closed.
|
AuteurWilly Schuermans (...) uitgaande van den gezonden stelregel, dat men zich niet boven SPINOZA verheven moet achten voor en aleer men hem begrepen heeft. Willem Meijer (1903) SKL (Spinoza kring Lier)
Platform voor de studie en de verspreiding van het gedachtegoed van Benedictus Spinoza (1632-1677) Doorzoek de hele blog alfabetisch op titels en persoonsnamen.
Categorieën
Alles
Foutje ontdekt in een blogbericht? Meld het op
[email protected] Mijn andere sites! |