Spinozakring Lier
  • Home
    • Spinozakenners van vroeger
    • Spinozakenners van nu
    • English contributions
  • Leven
    • Europa in de 17de eeuw
    • Amsterdam >
      • Jodenvervolging in Spanje en Portugal
      • De Latijnse school >
        • Frans van den Enden - Biografie
      • Spinoza's talenknobbel
      • Kruispunt van Oost en West
    • Baruch de outcast >
      • Tekst van de ban
      • Vonnis van 1674
      • Placaet van 1678
    • Rijnsburg
    • 's Gravenhage
    • Spinoza's vrienden
    • De dood van Spinoza
    • Vroege biografen >
      • Jarig Jelles >
        • Voorreden Jarig Jelles
      • Jean-Maximilien Lucas >
        • Lucas' biografie van Spinoza
      • Johannes Colerus >
        • Colerus' biografie van Spinoza
      • Pierre Bayle >
        • Bayles biografie van Spinoza 1820
        • Bayles biografie vertaling 1697
  • Geschriften
    • TIE
    • KV >
      • KV I.1
      • KV I.2
    • PPCM
    • TTP >
      • TTP_350jaar
    • TP >
      • TP 01
      • TP 02
      • TP 03
      • TP 04
      • TP 05
      • TP 06
      • TP 07
      • TP 08
      • TP 09
      • TP 10
      • TP 11
    • E >
      • De korte Ethica >
        • Korte Ethica I
        • Korte Ethica II
        • Korte Ethica III
        • Korte Ethica IV
        • Korte Ethica V
      • Lezend in de Ethica - Overzicht >
        • God of materie?
        • Spinoza’s filosofie dient het leven
        • Ethica I, aanhangsel
      • Ethica handgeleid >
        • E_hgl_1
        • E_hgl_2
        • E_hgl_3
        • E_hgl_4
        • E_hgl_5
        • E_hgl_leestips
    • EP
    • NS - Voorreeden >
      • NS_VR01
      • NS_VR02
      • NS_VR03
      • NS_VR04
      • NS_VR05
      • NS_VR06
      • NS_VR07
      • NS_VR08
      • NS_VR09
      • NS_VR10
      • NS_VR11
      • NS_VR12
      • NS_VR13
      • NS_VR14
      • NS_VR15
      • NS_VR16
      • NS_VR17
      • NS_VR18
      • NS_VR19
      • NS_VR20
      • NS_VR21
      • NS_VR22
      • NS_VR23
      • NS_VR24
      • NS_VR25
      • NS_VR26
      • NS_VR27
      • NS_VR28
      • NS_VR29
      • NS_VR30
      • NS_VR31
      • NS_VR32
      • NS_VR33
      • NS_VR34
      • NS_VR35
      • NS_VR36
      • NS_VR37
      • NS_VR38
      • NS_VR39
      • NS_VR40
      • NS_VR41
      • NS_VR42
      • NS_VR43
  • Filosofie
    • Aan de lezer
    • Filosofische vooronderstellingen
    • Ethica
    • Ordine geometrico demonstrata
    • Metafysica
  • Blog
    • Blogindex
  • Lezen
    • Bibliografie en links
    • De interlineaire Spinoza >
      • ILS_TIE
      • ILS-E
      • ILS-CGLH
  • Bibliofilie
  • Kalender/Contact

​Spinoza's blog

Een beeldig Spinozaverhaal

6/1/2015

 
Foto
Erik Bindervoet & Saskia Pfaeltzer, Spinoza's achtbaan, Amsterdam, 2014, 44 blz., (Wereldbibliotheek, € 24,90)
(ISBN 9789028425385 )

Erik Bindervoet (°1962) & Saskia Pfaeltzer (°1955), maakten een Spinozaboek. Beiden zijn in Vlaanderen even onbekend als onbemind. Misschien komt daar met dit boek verandering in: Spinoza’s achtbaan is een mooi uitgegeven prentenboek dat je meteen kopen wil om het weg te schenken aan kinderen of kleinkinderen.
Erik schreef, Saskia illustreerde. Bindervoet maakte er een literaire Spinozavertelling van, bestemd voor kinderen van ‘7 tot 77 jaar’. Vlot en boeiend geschreven en bijwijlen ook grappig. En geschreven met kennis van zaken: het weinige dat over Spinoza historisch vaststaat, is hem bekend, en als hij Spinozaverdichtsels opvoert, dan laat hij (meestal) wel blijken dat hij daarvan weet heeft.

Klootzak
Het verhaal, dat vier hoofdstukken telt, vertrekt bij het Spinozastandbeeld bij de Stopera op het Amsterdamse Waterlooplein. Bindervoet vraagt voorbijgangers wat ze zoal van Spinoza afweten. De afgedrukte antwoorden vormen de inhoud van Hoofdstuk I Van horen zeggen. Leuk om lezen en een mooie staalkaart van volkse Spinoza-eruditie. De antwoorden zijn altijd maatschappelijk-relevant, soms drollig en meestal hebben ze ook een grond van waarheid. Heel wat respondenten schieten met scherp:
  • Mooi boek, die Ethica. Maar als hij het niet zelf geschreven had, was het misschien beter leesbaar geweest.
  • Spinoza was een klootzak. En als ie de uitvinder van spinazie was, was het helemaal een klootzak.
  • Nooit van gehoord. Ik ken wel een eetcafé dat zo heet.
  • Volgens mij was het een homo maar ik kan me vergissen. Ooit een gelukkig getrouwde filosoof gezien?
  • Alle secundaire spinozisten moeten standrechtelijk worden geëxecuteerd, vind ik. Er is niks over die man bekend en ze beweren van alles. Zonder voetnoten! Je weet nooit waar ze het vandaan halen.
Het laatste antwoord is dat van illustratrice Saskia Pfaeltzer. Voor mij wat onverwacht getuigt ze van haar Spinoza-afkeer. Goed zo, nu kunnen we verder lezen...

Dubbelkop
Hoofdstuk II heet Flarden van Onvolledige kennis en Inadequate ideeën - via de zintuigen. Hierin vraagt de auteur zich af of er nog iets tastbaars van Spinoza overblijft. Zeker wel: in het lijstje vermeldt hij o.a. straatnamen, standbeelden, de grafzerken van Spinoza’s ouders, een banvloek, enkele portretten, een bankje van duizend gulden, een postzegel, een huisje in Rijnsburg, een in Den Haag, en zo gaat het dan nog even door. 
Hoofdstuk III Het wezen van de zaak uit iets anders afgeleid – Spinoza’s leven zoals naverteld door Janus Dullemondt. Dat is een wiskundeleraar. Die zal nu de vraag beantwoorden ‘wat is er van hem over in het denken en de harten van de mensen?’ (blz.37). Janus stal zijn naam niet: hij is een dubbelkop. Aan de achterkant zit Erik: de verteltoon en -stijl van janus verschilt niet van die van Erik uit vorige hoofdstukken. Janus duikt als een deus ex machina in het verhaal op en blijft vrijwel een schim die alleen body krijgt in Saskia’s tekeningen. Zijn getekende karakterkop gelijkt trouwens ook wat op de rare kop van Komrij ( blz 38). In het vierde en laatste hoofdstuk, Janus Dullemondts eigen kleine Ethica, onderwijst Janus ons, op te savoureren wijze, over de inhoud van de Ethica, ‘zoals de leraar wiskunde het begrepen heeft’.

​Buitenbeens hebbeding
Tot slot enkele spijkers op laag water: Cherem is geen Portugees woord, wel een Hebreeuws (blz. 33). Bindervoet gebruikt hier en daar, couleur locale voorzeker, woorden en uitdrukkingen die hij oppikt uit de Amsterdamse straat. Nu mag hij op blz. 59 wel beweren dat ‘plat Amsterdams, het zeurderige, licht sentimentele neefje van het Vlaams is’, begrepen worden die woorden en uitdrukkingen ten onzent niet. En een citaat uit 1931 van Dr. Antoon Vloemans vermelden en Theun de Vries (ironisch?) omkransen als ‘de grote Spinozabiograaf ‘ (blz. 95) wijst op een verouderd literatuurlijstje.
Tot slot, de talrijke tekeningen van Saskia Pfaeltzer: mooi zijn ze, erg mooi. Ze illustreren, zoals het uiteraard hoort, het verhaal maar vullen het ook beeldig aan. Je bent er dus niet direct op uitgekeken. De meeste illustraties zijn kleurrijke pastels. Wanneer het verhaal wat duistere trekjes vertoont, gebruikt Saskia vaak zwierige zwart-wit tekeningen. Waar het past pasticheert ze de stijl van Chagall, die van Rembrandt of die van 17de-eeuwse Hollandse landschapsschilder Jan van Goyen.
Uitgeverij Wereldbibliotheek gaf alweer een uiterst verzorgde editie in het licht. Royaal formaat, garengebonden, fraai papier, mooi gelayout en kwaliteits-kleurendruk.
Bindervoet & Pfaeltzers Spinoza’s achtbaan is een juweel van een boek. Een buitenbeens Spinoza-boek, een hebbeding. 



Reageren is niet langer mogelijk.

    Foto

    Auteur

    Willy Schuermans
    Spinoza, und kein Ende...?

    (...) uitgaande van den gezonden stelregel, dat men zich niet boven SPINOZA verheven moet achten voor en aleer men hem begrepen heeft.
    Willem Meijer (1903)

    ​SKL (Spinoza kring Lier)
    Platform voor de studie en de verspreiding van het gedachtegoed van Benedictus Spinoza (1632-1677)

    Blogindex
    Doorzoek de hele blog alfabetisch op titels en persoonsnamen.

    Categorieën

    Alles
    Bento's Koekjes
    English
    Essays
    Filosofen Vandaag
    In De Marge
    Recensies
    René Descartes
    Spinozana
    Spinoza's Filosofie
    Te Gast


    Foutje ontdekt in een blogbericht? Meld het op
    spinozakring.lier@hotmail.com

    Archieven

    Maart 2022
    Juli 2021
    Mei 2021
    April 2021
    Maart 2021
    Februari 2021
    December 2020
    November 2020
    Augustus 2020
    Juli 2020
    Mei 2020
    Januari 2020
    Oktober 2019
    Juni 2019
    December 2018
    November 2018
    September 2018
    Juli 2018
    Juni 2018
    April 2018
    Februari 2018
    Augustus 2017
    Juli 2017
    April 2017
    Februari 2017
    Januari 2017
    December 2016
    November 2016
    Augustus 2016
    Juli 2016
    Juni 2016
    Mei 2016
    April 2016
    Maart 2016
    November 2015
    Augustus 2015
    Juli 2015
    April 2015
    Maart 2015
    Februari 2015
    Januari 2015
    December 2014
    November 2014
    Oktober 2014
    Augustus 2014
    Juli 2014
    Juni 2014
    Mei 2014
    April 2014
    Februari 2014
    Januari 2014
    December 2013
    November 2013
    Oktober 2013
    Juli 2013
    Juni 2013
    Mei 2013
    Maart 2013
    Februari 2013


    Mijn andere sites!

    Mijn dichters:
    ​een poëtisch geheugenpaleis

Aangestuurd door Maak uw eigen unieke website met aanpasbare sjablonen.
  • Home
    • Spinozakenners van vroeger
    • Spinozakenners van nu
    • English contributions
  • Leven
    • Europa in de 17de eeuw
    • Amsterdam >
      • Jodenvervolging in Spanje en Portugal
      • De Latijnse school >
        • Frans van den Enden - Biografie
      • Spinoza's talenknobbel
      • Kruispunt van Oost en West
    • Baruch de outcast >
      • Tekst van de ban
      • Vonnis van 1674
      • Placaet van 1678
    • Rijnsburg
    • 's Gravenhage
    • Spinoza's vrienden
    • De dood van Spinoza
    • Vroege biografen >
      • Jarig Jelles >
        • Voorreden Jarig Jelles
      • Jean-Maximilien Lucas >
        • Lucas' biografie van Spinoza
      • Johannes Colerus >
        • Colerus' biografie van Spinoza
      • Pierre Bayle >
        • Bayles biografie van Spinoza 1820
        • Bayles biografie vertaling 1697
  • Geschriften
    • TIE
    • KV >
      • KV I.1
      • KV I.2
    • PPCM
    • TTP >
      • TTP_350jaar
    • TP >
      • TP 01
      • TP 02
      • TP 03
      • TP 04
      • TP 05
      • TP 06
      • TP 07
      • TP 08
      • TP 09
      • TP 10
      • TP 11
    • E >
      • De korte Ethica >
        • Korte Ethica I
        • Korte Ethica II
        • Korte Ethica III
        • Korte Ethica IV
        • Korte Ethica V
      • Lezend in de Ethica - Overzicht >
        • God of materie?
        • Spinoza’s filosofie dient het leven
        • Ethica I, aanhangsel
      • Ethica handgeleid >
        • E_hgl_1
        • E_hgl_2
        • E_hgl_3
        • E_hgl_4
        • E_hgl_5
        • E_hgl_leestips
    • EP
    • NS - Voorreeden >
      • NS_VR01
      • NS_VR02
      • NS_VR03
      • NS_VR04
      • NS_VR05
      • NS_VR06
      • NS_VR07
      • NS_VR08
      • NS_VR09
      • NS_VR10
      • NS_VR11
      • NS_VR12
      • NS_VR13
      • NS_VR14
      • NS_VR15
      • NS_VR16
      • NS_VR17
      • NS_VR18
      • NS_VR19
      • NS_VR20
      • NS_VR21
      • NS_VR22
      • NS_VR23
      • NS_VR24
      • NS_VR25
      • NS_VR26
      • NS_VR27
      • NS_VR28
      • NS_VR29
      • NS_VR30
      • NS_VR31
      • NS_VR32
      • NS_VR33
      • NS_VR34
      • NS_VR35
      • NS_VR36
      • NS_VR37
      • NS_VR38
      • NS_VR39
      • NS_VR40
      • NS_VR41
      • NS_VR42
      • NS_VR43
  • Filosofie
    • Aan de lezer
    • Filosofische vooronderstellingen
    • Ethica
    • Ordine geometrico demonstrata
    • Metafysica
  • Blog
    • Blogindex
  • Lezen
    • Bibliografie en links
    • De interlineaire Spinoza >
      • ILS_TIE
      • ILS-E
      • ILS-CGLH
  • Bibliofilie
  • Kalender/Contact