Ivan Segré, Le manteau de Spinoza, Pour une éthique hors la Loi, Paris, 2014, 261 p., La Fabrique, editions. (ISBN: 9782358720564) Segré (°1973), geboren Parijzenaar, nu verblijvend in Jeruzalem, is een filosoof die al heel wat bijeen schreef over de ‘joodse kwestie’ en deze problematiek bekijkt vanuit onversneden marxistisch perspectief. Dat geldt ook voor Le manteau de Spinoza, een antwoord op het essay Le Sage trompeur van Milner. Uit de bibliografie van Segré blijkt dat Le manteau de Spinoza ook kadert in zijn vorige geschriften over la question juive. De titel van Segré’s recentste publicatie verwijst naar een van die vele fantasistische Spinoza-verhaaltjes die zijn magere biografische gegevens moeten opleuken: ooit werd er door een of andere intolerante jood een aanslag gepleegd op Spinoza. Het mes maakte alleen een gat in de mantel van de filosoof… die in lengte van eeuwen en tot in onze tijd steeds weer door joden belaagd wordt. Jean-Claude Milner (zie blog infra) is een van de velen joden (én anderen) die Spinoza beschouwen als een verrader van de joodse zaak. Niet alle joden denken er evenwel zo over. Ook Segré niet. Hij voelt zich geroepen om de conclusies te onderzoeken, die Milner deduceert, na een wel zeer bijzondere lectuuroefening van § 12 van hoofdstuk 3 van de TTP. Expliciete betekenis Het eerste deel van Segre’s boek titelt: La philosophie, l’élection et la haine. Spinoza et les théoriciens bourgeois. In de Proloog die eraan voorafgaat, schept Ivan klare wijn: als er over le nom juif gesproken wordt, kunnen twee kampen worden onderscheiden: les théoriciens bourgeois en les théoriciens ouvrier, deux écoles non seulement antagoniques mais antinomiques (blz.15) .Wie in dit verhaal de bourgeois is, laat zich raden. Segré leest dus in het eerste deel van zijn boek de tekst Quare hodie Judaei, die door Milner verzelfstandigd werd en als een anti-joods manifest gebrandmerkt. Segré gebruikt een meer voor de hand liggende lectuurmethode dan die van Milner: eerst wil hij de expliciete betekenis van de tekst begrijpen, dan een gooi doen naar de intrinsieke betekenis ervan om ten slotte na te gaan of de interpretatie van de verborgen betekenis niet in tegenspraak is met de expliciete betekenis van de gelezen tekst. Klassieke exegese. Precies dat wat Milner naar de schroothoop verwijst. Het resultaat verrast niet: de verregaande conclusies van Milner worden met Segré’s leesbril op de neus niet teruggevonden en dus afgewezen. In de eindconclusie van het eerste deel loopt Segré merkbaar rood aan en stelt onomwonden: ‘L’exégèse de Milner, parce qu’elle est au service de la classe dominante, est violente.’ (blz. 98). Neergebliksemd In het tweede deel van het boek, La Bible de Spinoza, houdt Segré een pleidooi voor de mogelijkheid van een ethiek hors la Loi. Een belofte die de ondertitel van het boek in petto hield. Dat pleidooi dient ook begrepen te worden als een verdediging van Spinoza, die zo vermetel was een ethiek buiten het Boek der Boeken te construeren en ook daarvoor door heel wat geloofsgetrouwe joden neergebliksemd werd. Een ethiek die rationeel wordt opgebouwd en niet steunt op de Mozaïsche wet is dus geen verraad aan de joodse zaak. Dit deel is het omvangrijkste deel van het boek. Het is even saai als moeilijk leesbaar. Segré, de talmoedist, geraakt hier flink op dreef en dist de lezer een intertextuele brij op met ingrediënten uit talmoed, bijbel en natuurlijk ook Spinoza. Le manteau de Spinoza is alleen interessant voor zijn eerste deel, op voorwaarde dat het samen gelezen wordt met het essay van Milner. Doet men dat niet, dan dreigt de lezer in dorre tekst van Segré het spoor bijster te raken. Het tweede deel lezen is tijdverlies voor wie meer wil te weten komen over de basisfilosofie van Spinoza. Het is voer voor vakfilosofen die er ongetwijfeld weer een mandvol voetnoten aan zullen overhouden. Comments are closed.
|
AuteurWilly Schuermans (...) uitgaande van den gezonden stelregel, dat men zich niet boven SPINOZA verheven moet achten voor en aleer men hem begrepen heeft. Willem Meijer (1903) SKL (Spinoza kring Lier)
Platform voor de studie en de verspreiding van het gedachtegoed van Benedictus Spinoza (1632-1677) Doorzoek de hele blog alfabetisch op titels en persoonsnamen.
Categorieën
Alles
Foutje ontdekt in een blogbericht? Meld het op
[email protected] Mijn andere sites! |