Jabik Veenbaas, De Verlichting als kraamkamer, Amsterdam, (Nieuw Amsterdam, uitgevers), vierde druk 2014. (Fnacprijs € 19,95) (ISBN 9789046810170) Maart 2014. Veenbaas is zopas voor de vierde maal opgelegd. Verdiend overigens. Tijd dus om het boek hier kort voor te stellen. De titel van het boek is ontleend aan het afsluitend hoofdstuk. Daarin wordt samengevat wat impliciet en expliciet in heel het boek verweven zit. We lezen daar dat de Verlichting, voor de oplettende toeschouwer, nog steeds tastbaar aanwezig is in onze cultuur. En dat de Eeuw van de Rede in belangrijke mate ook een eeuw was die de Ratio in vraag stelde en bovendien ook een tijd van vertwijfeling. Wie aan de hand van Veenbaas door de kraamkamer van de Verlichting wandelt, zal op boeiende wijze kennis maken met een vijftiental denkers uit de 17de–18de eeuw, geplaatst en geduid in de historische context. Er liggen veertien heren en één vrouw (Mary Wollstonecraft) in het kraambed...! Het godsbewijs van de atheïst De kraamkamerwandeling zet en passant aan tot het bijstellen van enkele historische clichés en wapent de lezer tegen de Spinozavisie van Jonathan Israël, auteur van vuistdikke encyclopedische werken die Spinoza bestempelen als een voorloper van de Verlichting en hem een haast mythische rol toebedelen. Jabik behandelt Israël (terecht meen ik) met skepsis. Het boek van Veenbaas is op een dubbele wijze erg nuttig. Vooreerst is het voor lezers die de materie niet kennen een uitstekende introductie in de Verlichting. Ook wie met de stof meer of min vertrouwd is, leest met plezier Veenbaas, die een vlotte, vertellende pen hanteert en zal er stof vinden tot denken en mogelijk ook nieuwe inzichten. Het boek is bovendien ook voor Spinozalezers niet te versmaden. Hoofdstuk 3 is volledig aan Spinoza gewijd. Het draagt de uitdagende titel: Het godsbewijs van de atheïst. De lezer maakt verder kennis met Balthasar Bekker (1643-1698), tijdgenoot van Spinoza, bestrijder van bijgeloof en heksenwaan en leest ook over Pierre Bayle en zijn dictionnaire, die de beeldvorming over Spinoza in de 18de eeuw en ook nog lang nadien diepgaand heeft beïnvloed. In de hoofdstukken gewijd aan de Lamettrie en Condillac maakt de lezer kennis met systeembestormers die Spinoza onderuit halen of dat menen te doen…. Jabik Veenbaas presteert het boeiende lectuur af te leveren, betrouwbaar naar de feiten, inspirerend en niet verlegen om een mening. Aanbevolen! Comments are closed.
|
AuteurWilly Schuermans (...) uitgaande van den gezonden stelregel, dat men zich niet boven SPINOZA verheven moet achten voor en aleer men hem begrepen heeft. Willem Meijer (1903) SKL (Spinoza kring Lier)
Platform voor de studie en de verspreiding van het gedachtegoed van Benedictus Spinoza (1632-1677) Doorzoek de hele blog alfabetisch op titels en persoonsnamen.
Categorieën
Alles
Foutje ontdekt in een blogbericht? Meld het op
[email protected] Mijn andere sites! |