Jan Knol, Spinoza in 107 vragen & antwoorden, Amsterdam (Wereldbibliotheek), 2015, 128 blz. (ISBN 9789028426351 ) Vragen stellen is een kunst. Een belangrijke kunst bovendien want ze ligt aan de basis van kennis en wetenschap. Zo bekeken kunnen goede vragen over Spinoza bijdragen tot het beter leren kennen van zijn filosofie. Vijfde evangelie Jan Knol, (1946-2016) studeerde theologie en was predikant. Sedert Spinoza voor hem een soort Vijfde Evangelie werd, spant hij zich in om de filosoof voor een breed publiek toegankelijk te maken. Hij publiceerde daartoe eerder al enkele succesvolle primers over Spinoza. Dit boekje in klein formaat introduceert de gedachtewereld van Spinoza via 107 vragen. In de inleiding bestempelt de auteur zijn nieuwe publicatie als ‘een boekje om over een aantal fundamenten van ons bestaan na te denken, (…) een vademecum waar af en toe (…) een stukje uit gelezen kan worden’. Een Spinoza-breviertje, zeg maar. We lezen er verder, dat zij die wat schade opliepen in hun aloude en vertrouwde levensbeschouwing (dat geldt ook voor de auteur), hier stof tot nadenken vinden voor wat hij noemt een ‘soort habit of mind.’ Verder wijst Knol er ook op dat het getal 107 geen enkele arcane betekenis heeft. Spijtig voor getalfetisjisten. Brein en bril Op het achterplat wordt beweerd dat het de beste inleiding op de filosofie van Spinoza is. Of het de beste is durf ik niet meteen te beweren; vast is het wel de meest beknopte. Het is bovendien een zeer laagdrempelige inleiding tot Spinoza. In het Nederlands bestond er nog geen Spinozavraagbaak. Naar de vorm is het dus wel een origineel initiatief. De 107 vragen beantwoordt Knol in ca. 14 tot 25 lijnen. De lezer kan zich dus snel informeren over de basics van een of ander punt van Spinoza’s leer. Van vraag 1 tot 107 wandelt de lezer samen met Knol doorheen Spinoza’s filosofie. Dat doet hij met vlotte pen en op badinerende toon. Een citaatje hier, een verwijzingetje daar herinneren de lezer er af en toe aan, dat het boekje wel degelijk over Spinoza gaat. Het zal ook lang niet elke lezer duidelijk zijn wanneer Spinoza spreekt en wanneer Knol om de hoek komt kijken. Zijn verhaal - kan het anders? - is immers het verhaal van Spinoza bekeken door Knols brein en bril. Zijn voormalig predikantenberoep speelt hem af en toe een partje: toon en verhaal komen soms wel erg dicht in de buurt van het prekerige. Gekapt stro Een beknopte vraagbaak heeft, uiteraard, ook beperkingen. De beknoptheid dwingt de auteur wel eens om wat korter door de bocht te gaan dan wenselijk voor een goed begrip van zaken. De vraagvorm is bovendien een format dat neerkomt op gekapt stro. Combineer je dat met de suggestie van de auteur om intermitterend te lezen, dan worden de verbanden tussen de vragen er niet meteen duidelijker op. Het kan, tot slot, ook niet anders dan dat vragen en antwoorden elkaar soms overlappen zonder dat de beginnende Spinozalezer dit echt in de gaten heeft. Al met al las ik dit boekje toch met interesse. Wie van meditatief lezen houdt en het verstandig tot zich neemt, krijgt alvast Spinoza-in-brokken mee naar binnen. Het lijkt me niet onnuttig dat beginnende Spinozalezers die naar dit vraagbaakje grijpen, het gelijktijdig ter hand nemen met Knols ‘En je zult spinazie eten’ (Amsterdam, 2005, Wereldbibliotheek). Dat zal de lectuur vast meer samenhang en diepgang geven. Comments are closed.
|
AuteurWilly Schuermans (...) uitgaande van den gezonden stelregel, dat men zich niet boven SPINOZA verheven moet achten voor en aleer men hem begrepen heeft. Willem Meijer (1903) SKL (Spinoza kring Lier)
Platform voor de studie en de verspreiding van het gedachtegoed van Benedictus Spinoza (1632-1677) Doorzoek de hele blog alfabetisch op titels en persoonsnamen.
Categorieën
Alles
Foutje ontdekt in een blogbericht? Meld het op
[email protected] Mijn andere sites! |